Birinci Dereceden Denklemler ve Eşitsizlikler

 
(+6)-(+4)= (+6)+(-4)= +2 
(+7)-(-3)= (+7)+(+3)= +10 
(-4)-(-12)= (-4)+(+12)= +8 
(+3)-0= +3 
Yukarıdaki çıkarma işlemlerinin sonuçları pozitif sayılardır.İki sayının farkı pozitif ise eksilen 
sayı, çıkan sayıdan büyüktür. 
O halde, +6>+4 
 +7>-12 
 -4>-12 
 +3>0 biçiminde yazılır. 
Not: 
 x ve y reel saylıları için, (x,y) farkı pozitif ise x>y’ dir. 
Aşağıdaki çıkarma işlemlerini inceleyiniz. 
(-5)-(-3)=(-5)+(+3)= -2 
(+4)-(+6)= (+4)+(-6)= -2 
(-5)-(+7)= (-5)+(-7)= -12 
0-(+2)= 0+(-2)= -2 
Yukarıdaki işlemlerinin sonuçları negatif sayılar alır. İki sayının farkı negatif ise 
eksilen sayı çıkan sayıdan küçüktür. 
 O halde, -5<-3 
 +4<+6 
 -5<+7 
 0<+2 biçiminde yazılır. 
Not: 
X ve y reel sayıları için (x-y) farkı negatif ise x
 Yukarıdaki örneklerde çıkarma işleminin sonucu sıfır olsaydı, sayılar birbirine eşit 
olurdu. 
Not: 
 <, >, ≤, ≥ sembolleri ile yazılan örneklere eşitsizlik denir.
 
 
Not: içinde birinci dereceden bir bilinmeyen bulunan eşitsizliklere birinci dereceden bir 
bilinmeyenli eşitsizlikler denir. 
 2X+3>5, -3X+4≤6, 4X-5≥-7, X-6<0 
Açık önermeleri birinci dereceden bir bir bilinmeyenli eşitsizliklerdir. 
Not: 
 Eşitsizliği sağlayan elemanlara bulma işlemine eşitsizliği çözme, bunların kümesinde 
eşitsiziliğin çözüm kümesi denir. 
X=-1denklemi ile X>-1 eşitsizliğinin reel sayılar kümesindeki çözümlerini bulup 
karşılaştıralım. 
X=-1 ise X>-1 ise 
Ç=(-1) olur Ç=(-1den büyük reel sayılar)olur. 
 
Çözüm kümelerini sayı doğrusunda gösterelim. 
 
 
Yukarıda görüldüğü gibi bir bilinmeyenli denklemin çözüm kümesinin bir elemanı olduğu 
halde eşitsizliğin çözüm kümesinin eleman sayısı sınırsızdır. 
 
 
1. X>+3 eşitsizliğin çözüm kümesi 
 Ç=(3ten büyük reel sayılar) denir. 
2. X<-2 eşitsizliğin çözüm kümesi; 
Ç= (-2den küçük reel sayılar) dır. 
3.X≤+1 eşitsizliğinin çözüm kümesi ; 
 Ç=(+1 ve +1 den küçük reel sayılar) dır.
 
+1 çözüm kümesinin elemanlarıdır. +1 E Ç 
+2 çözüm kümesinin elemanı değildir. 
 
Bir bilinmeyenli eşitsizliklerin çözümünde de bir bilinmeyenli denklemlerin 
çözümünde olduğu gibi bazı kurallar vardır. 
 
TOPLAMA KURALI 
 
4>-1 eşitsizliğinin her iki yanını +2 ile toplayalım 
4>-1 = 4+ 2> -1 + 2 
 6>1 olur. 
 
4>-1 eşitsizliğinin her iki yanını -2 ile toplayalım 
4>-1 = 4+ (-2)> -1 + (-2) 
 2>-3 olur. 
Buna göre bir eşitsizliğin her iki yanına aynı sayı eklenirse eşitsizliğin yönü değişmez. 
 
ÇARPMA KURALI 
 
4>2 eşitsizliğinin her iki yanını +3 ile çarpalım 
4>2 = 4*3>2*3 
Not: 
 Bir eşitsizliğin her iki yanı pozitif bir sayı ile çarpılırsa eşitsizliğin yönü değişmez. 
4>2 eşitsizliğinin her iki yanını -3 ile çarpalım 
4>2 = 4*(-3)>2*(-3) 
 -12>-6 olur. 
Bulduğunmuz eşitsizlik yanlıştır. Çünkü -6>-12dir. 
O halde eşitsizlik yön değiştirmelidir.-6>-12 olur. 
 
BÖLME KURALI 
+8>-10 eşitsizliğinin her iki yanını +2ye bölelim 
 
+8>-10= + 8 > -10 
 +2 +2 
+4>-5 olur. 
Not: 
 Bir eşitsizliğin her iki yanı pozitif bir sayı ile bölünürse eşitsizlğin yöyü değişmez. 
+8>-10 eşitsizliğinin her iki yanını -2ye bölelim 
 
+8>-10= + 8 > -10 
 -2 -2 
-4>+5 olur. 
Bulduğumuz eşitsizlik yanlıştır çünkü +5>-4 tür.o halde eşitsizlik yön değiştirmelidir 
+5>-4 olur. 
Not: 
 Bir eşitsizliğin her iki yanı negatif bir sayı ile bölündünde eşitsizliğin yönü değişir.